Websites:
* Deyja; een plek om jouw reis in rouw te ondersteunen.
* Centrum voor rouw en existentiële waarden is een plek waar we ruimte creëren om te leven met en te leren van verlies, rouw en existentiële waarden.
* Rouwinformatie; ''Rouw is een intens, persoonlijk, tegenstrijdig, chaotisch en onvoorspelbaar innerlijk proces. Om te rouwen moeten we een manier vinden om de pijn van het verlies te verdragen, om er niet tegen te vechten of het te blokkeren.'' Vereniging leven met dood en rouwinformatie bieden hier ondersteuning. Je kan er meer informatie opzoeken en daarnaast indien gewenst ook bellen, mailen en chatten met de vrijwilligers.
* Amfora; wil bijdragen aan een samenleving waar mensen het vanzelfsprekend vinden om te praten over het afscheid van het leven.
''In 2015 ontstaat Amfora vzw, als kosteloos aanbod voor wie zijn verhaal wil nalaten. Mensen die ongeneeslijk ziek zijn krijgen de kans om terug te blikken op hun leven en vooruit te kijken naar het afscheid. Hun woorden komen in een mooi uitgewerkt verhaal dat in een handgemaakt boekje wordt vormgegeven. Dit tastbaar gemaakte verhaal nodigt uit om in gesprek te gaan en zorgt voor verbinding met de naasten, over de dood heen.'' Wat doet Amfora? Wat is een Amforagesprek?
* Zeg het maar; een eenvoudig zinnetje dat uitnodigt tot spreken.
''Wout en Franki helpen jou afscheid nemen met een podcast
als krachtig medium en document voor de toekomst
waardoor jij kan verbinden met je (ongeneeslijk zieke) geliefde
om herinneringen voor altijd te bewaren.''
* Stichting Komma; laat ouders voortleven. '' Stichting Komma helpt ongeneeslijk zieke ouders hun levensverhaal kosteloos vast te leggen in een interview op beeld. Als blijvende herinnering voor hun kinderen en hun naasten.
Doordat al deze herinneringen en verhalen worden vastgelegd kunnen ouders voortleven en wordt er symbolisch een komma, in plaats van een punt achter hun leven gezet.''
* Stichting levensportret; Uw levensverhaal als video portret voor familie en nabestaanden. ''Stichting Levensportret geeft je de mogelijkheid om je levensverhaal te vertellen in een videoportret. Dat doen we geheel kosteloos en professioneel. Onze ervaren videografen en gesprekspartners zullen je van A tot Z begeleiden, zodat jij je alleen hoeft te richten op hetgeen je wilt vertellen
Als er zoveel op je afkomt en je nog zoveel te zeggen hebt, kan het vastleggen van je levensverhaal je helpen bij het vinden van rust en zingeving. Voor de mensen die je achterlaat is het portret een waardevol houvast en een blijvende herinnering.''
* Stichting achter de regenboog; voor ondersteuning van verliesverwerking bij kinderen en jongeren. Zowel voor als na het overlijden.
* Stichting Ouders Overleden Kind (OOK); ''wil troost, herkenning en perspectief bieden aan ouders die een kind hebben verloren. Deze steun kunnen we bieden in de vorm van direct contact (één-op-één contact), gespreksgroepen, inloopmiddagen, wandelingen, lezingen, workshops en een landelijke dag. Het doel is om lotgenoten samen te brengen zodat zij op die manier steun kunnen vinden bij elkaar.''
* Stichting nabestaandenzorg; ''voor hulp en advies bij rouw, verlies en nalatenschap.''
''Rouwen hoort bij het leven. Het gaat over liefde en verbinding, over wanhoop en hoop, over kwetsbaarheid en kracht.''
* Beyond the spoken; werkplaats voor niet erkend verlies:
De kracht van rituelen bij afscheid
''Rituelen zijn universeel belangrijke pijlers die betekenis en gronding kunnen geven aan sociale, psychologische en levensbeschouwelijke processen. Terwijl traditionele rituelen in grote mate zijn verdwenen uit onze Westerse cultuur, zien we tegelijkertijd een toenemende behoefte aan betekenisvolle nieuwe rituele praktijken. Rituelen creëren een veilig kader waarin diepe, onuitgesproken emoties zich mogen laten zien, voelen en horen. Hierdoor krijgt de innerlijke beleving de erkenning waarnaar het verlangt, en ontstaat ruimte voor heling, transformatie en vergeving. Ze zijn een waardevolle bijdrage in het helpen herstellen van ons innerlijk kompas.
Beyond the Spoken is bekend voor het uitwerken van unieke rituelen met een artistieke invalshoek en hanteert hiervoor een co-creatieve en duurzame aanpak. Hierdoor maakt ze het verschil ten opzichte van traditionele rituelen. Deze kunstzinnige insteek ondersteunt de rituelen dankzij het durven benoemen, verbeelden en verbinden.''
Barbara Raes aan het woord in Zin Zijn.
* “Het is belangrijk om rituele plekken te creëren” - Roosien Verlaan zoekt interdisciplinaire kruisbestuiving rond rouw en verlies - NieuwWij
Docufilm: Stephen Jenkinson - Griefwalker - Trailer
Griefwalker; ''This documentary introduces us to Stephen Jenkinson, once the leader of a palliative care counselling team at Toronto's Mount Sinai Hospital. Through his daytime job, he has been at the deathbed of well over 1,000 people. What he sees over and over, he says, is "a wretched anxiety and an existential terror" even when there is no pain. Indicting the practice of palliative care itself, he has made it his life's mission to change the way we die - to turn the act of dying from denial and resistance into an essential part of life.''
GRIEF - Give Yourself Permission To Mourn - coming to terms with DEATH;
''Give yourself permission to mourn. Treat yourself and others with kindness during this difficult time. And when we emerge on the other side of this storm, we will have changed. We will remember to see the beauty!''
Morning Alters:
* Morning Altars: To process grief, he makes beautiful earth art and lets nature wash it away.
''As a way of processing big emotions and marking significant moments in time, artist Day Schildkret is turning to the natural world to merge art-making with ritual. He calls his art "Morning Altars" — geometric-shaped impermanent earth altars made from various objects he finds in nature, such as leaves, flowers, feathers and stones.''
The seven steps - Morning Altars with Day Schildkret:
* Step 1 - Wander and Wonder
'' Step 1 to begin to see the world with curiosity and childlike wonder. Treasures exist all around you, but you may fail to notice beauty in the familiar surroundings and objects you see every day. Remember to value the journey and to not be transfixed on the destination as you wander through your neighborhood or space and collect the elements that will form the substance of your altars.''
* Step 2 - Place
'' Step two is all about letting yourself arrive and being consciously present in the space where you will create your altar. Ask yourself, “Where am I?” Use all your senses. Sit, listen, and feel. Become more grounded and in touch with the space. To help you slow down and reconnect with your surroundings, Day takes you through a place mediation so you may truly arrive where you are.''
* Step 3 - Clear
'' In this third step, Day guides you through creating a canvas, the blank space where you will build your altar. Before you clear an area, sit with the debris and what came before you. Day encourages you to be with what was before you create something new. As you clear your space, take your time and be mindful of the process, allowing the dust to settle and reveal the empty canvas before you begin to create your Morning Altar.''
* Step 4 - Create
'' The fourth step in the Morning Alters practice is where you begin to create. Day offers guidance for getting started and reminds us that this is fun! There are no right or wrong decisions, just the next one. Start from the center and allow your design to ripple out. Experiment with patterns and be aware of numbers while creating your altar. Allow your imagination to play with your collected objects as you work.''
* Step 5 - Gift
'' In step five, Day explains the process of gifting your altar, transforming your work from an art practice into a devotional practice. Ask yourself, “Who or what am I dedicating this altar to?” Dedicate it to someone or something important in your life and let the beauty nourish and feed what has fed you.''
* Step 6 - Share
'' Now that your altar has been completed, in step six, Day encourages you to share your work and allow that gift to ripple out and inspire others. The act of sharing begins with the documenting of your altar and Day invites you into two additional practices for capturing the beauty and narrative behind your creativity. While documenting impermanent art may seem counterintuitive, this is how the gift flows through you and out into the world. Share the beauty at its peak before it slips away.''
* Step 7 - Let Go
'' In step seven, Day gives a gentle reminder that the beauty you made wasn’t meant to last. He encourages returning to your altar over time to witness its decay. In perhaps the most important step of all, letting go of something you meticulously created allows you to practice observing and relating to change, what Day calls to be in relationship with impermanence.''
Click here for a guide to the 7-Step practice for indoor environments.
* The Muse Presents: The Art Sanctuary | In Conversation with Day Schildkret
''Rev. Renee Rossi in conversation with artist, author & creator of Morning Altars, Day Schildkret as they explore art, inspiration & impermanence at the Muse’s public presentation of the Art Sanctuary on August 13, 2023.''
Timelapse of The Muse Presents The Art Sanctuary at The United Palace
* Open Heart Conversations: Tending to Grief through Ritual with Day Schildkret
''Renee Rossi in conversation with artist and author Day Schildkret of Morning Altars as they explore the healing powers of nature, art, and ritual as they pertain to grief. In this Open Heart Conversation, they discuss how to not only face but ritualize the constant changes we experience in our everyday lives.''
More about Day Schildkret's Morning Altars and the community that's grown up around them at Morning Altars.
Wilka Roig about grief and more:
* Grief: Process of Transition and Initiation
* Transforming our Relationship with the Dark
* Grief as Portal for Growth and Evolution
Stephen and Ondrea Levine about grief and more:
An Exploration of Healing into Life and Death:
* part 1
* part 2
* part 3
* part 4
Documentaires:
* 2Doc Ik rouw van jou; ''Nellie Benner is 28 als haar moeder plotseling overlijdt. Terwijl verdriet met volle kracht haar leven in dendert lijkt het alsof iedereen van haar verwacht dat ze weet hoe ze moet rouwen. Maar hoe doe je dat eigenlijk, rouwen?''
* 2Doc Vroeg verloren; ''Schrijver en podcastmaker Liesbeth Rasker was tien jaar oud toen haar moeder stierf. In Vroeg verloren onderzoekt ze de impact daarvan op haar leven. Een film over de dood, het verdriet, het verlangen dat allemaal uit de weg te gaan en wat er gebeurt als ontkennen niet langer gaat.'' - In gesprek met regisseur Tessa Louise Pope over 'Vroeg verloren'
* 2Doc Overgave; ''documentaire over hoe ingrijpend het verlies van een dierbare vriend of vriendin kan zijn. Regisseur Marijn Frank verloor haar hartsvriendin Annemarie en toont in deze documentaire hoe moeilijk het was daarna de draad van het leven weer op te pakken. Ze heeft de hardloopkleren van Annemarie geërfd en bereidt zich met hulp van trainer en coach Hesdy voor op de marathon van Berlijn.'' - Doctalks in gesprek met Marijn Frank.
* 2Doc Rouw; Essayistische film over vergankelijkheid, waarin de maakster aan de hand van de natuur uiting geeft aan haar beleving van een rouwproces. '''Rouw is liefde die nergens meer heen kan. Ik heb mijn liefde nog in deze film kunnen stoppen, dat is een troostende gedachte.''
TED talks:
* Susan Delaney: Grief, it's Complicated.....10% of the Time | Ted Talk
* Good grief! What I learned from loss | Elaine Mansfield | Ted Talk
* Arielle Sokoll-Ward: Reframing Grief: from Destruction to Resiliency | Ted Talk
* Nora McInerny: We don't "move on" from grief. We move forward with it | Ted Talk
* Dr. Geoff Warburton: The Adventure of Grief: Dr Geoff Warburton | Ted Talk
* Nora Casey: The Cure for Grief | Ted Talk
* Mary-Frances O'Connor: How do our brains handle grief? | Ted Talk
* Julia Samuel: The Paradox of Grief | Ted Talk
* Jason B. Rosenthal: The journey through loss and grief | Ted Talk
* Julia A. Nicholson: The Way We Think About Loss and Grief is Dead Wrong | Ted Talk
Andere filmpjes over rouw:
* The Physical Symptoms Of Grief
* Complicated Grief: Why Grief Gets Stuck
Meer over rouw en verschillende visies op rouw:
* Wat gebeurt er als je rouwt? I NPO Kennis
* Moet je verdriet verweven of verwerken? | Levensvragen De Verwondering
* Dirk De Wachter & Pat Donnez | Rouw
* De verloren kunst van rouwen - Manu Keirse: of via spotify.
* Lezing rouwarbeid, vragen aan Manu Keirse
* Rouwe rouw met Manu Keirse; ''Verdriet heeft alles met liefde te maken.''
* PlantTroost - Manu Keirse
* Vingerafdruk van verdriet, woorden van bemoediging; boek van Manu Keirse, voorgelezen door Margriet Vroomans.
* The trueman show met Annemiek Dogan; ''Er is niets zo natuurlijk als rouw.''
* Uus Knops over vriendschapsverlies en rouw - Het Uur; ''Het verliezen van een vriend voelt soms net als liefdesverdriet, toch is er weinig aandacht voor. Psychiater en rouwexpert Uus Knops dook in het onderwerp en schreef (samen met psycholoog Julie Minnaert) het boek ‘Zijn wij nog vrienden?’. Met Pieter van der Wielen praat Knops over hoe essentieel vriendschap is voor onze mentale en fysieke gezondheid, en hoe de pijn van vriendschapsverlies vaak in stilte wordt gedragen. Over hoe belangrijk een vriend is om ook de donkere kanten van het leven te zien en samen te dragen. Over hoe Knops zelf rouwexpert (en later rouwpsychiater) werd doordat ze haar broertje Casper verloor, die vermist raakte in de bergen van Venezuela. En over hoe je iemand met rouw het beste kunt troosten, door het verdriet te erkennen en niet ‘weg te poetsen’: stilte is vaak genoeg. En - benadrukt ze - vergeet ook niet de schoonheid die zit in elkaar steunen: “In de donkerte zit juist veel moois, warme intensiteit en zelfs humor.”
* Geestelijk verzorger Maudy van Klaveren over de complexiteit van rouw en het belang van ondersteuning.
''Ieder rouwproces is normaal, ieder rouwproces is uniek. & Iemands ervaring is leidend. ''
* Rouwrituelen ''Koffie en cake, bier en borrelnootjes of tapas en wijn? Wat je eet of drinkt tijdens een uitvaart kan per cultuur verschillen. Praten over de dood is vaak nog een taboe, terwijl we er vroeg of laat allemaal mee te maken krijgen. De een viert feest en de ander rouwt veertig dagen lang. Zelfs binnen de eigen landsgrenzen kan het nog weleens verschillen hoe er met de dood wordt omgegaan. Socioloog Ameline Ansu en journalist Laura Iwuchukwu maken rouw op een luchtige manier bespreekbaar en voorzien je van informatie over hoe er binnen verschillende culturen wordt omgegaan met rouw. Van Nederland tot China en Iran tot Nigeria, rouwen is nergens hetzelfde.''
* Het nieuwe rouwen: ''Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken: het overlijden van een dierbare. En ook al is dit ingrijpend, de meeste mensen hebben geen professionele hulp nodig bij hun verwerking. Maar als de rouwreacties zo heftig zijn dat het dagelijks functioneren wordt beperkt, spreken we van een rouwstoornis. Uit onderzoek blijkt dat erover praten of het van je afschrijven kan helpen, maar er zijn ook fascinerende nieuwe technieken voor rouwverwerking. Zo kun je een deepfake laten maken van een overleden dierbare en daarmee communiceren. Petra Grijzen ondervindt hoe dat voelt, als ze haar overleden oma voor het eerst sinds haar dood weer 'spreekt'.''
* Death and dying: how different cultures deal with grief and mourning.
* The top five regrets of the dying
Nog enkele podcasts:
* The Dead episode van the Emerald; ''No one here gets out alive.''
* Tending the roots podcast with Oceana Sawyer: On grief, desire & liberation
En een filmpje van Oceana Sawyer over Life Death Grief and the Possibility of Grief Trailer
* Sacred grief; podcast with Shauna Janz ''bridging the pragmatic and the Sacred at the crossroads of
grief, trauma, ritual, and ancestral healing.''
* The power of embodied grieving op youtube en spotify
“As humans, there is no escaping loss. There's no amount of money that you can make. There's no amount of impact or fame you can have that is going to shield you from loss. Death is inevitable. Loss is inevitable. This is one of those really beautiful emotions that bonds us as humans, just like love does. And so, the capacity to grieve is also the capacity to be connected to humanity, to have a thread through which you can not only feel your own grief but also feel the grief of other people.” — John Wineland -
* When you die; podcast ''Sometimes funny, sometimes emotional, always interesting and informative. If it has to do with death and dying we're talking about it.''
* Duizend doden; podcast van Claudia Crobatia ''“I aim to break the taboo on death by inspiring people to contemplate mortality, reduce death anxiety and gain a new perspective on life.” Dies youtube kanaal vind je hier.
* Alles over rouw; ''Verlies is een universele ervaring. We krijgen er allemaal vroeg of laat mee te maken, of het nu gaat om het verlies van gezondheid, een dierbare, of iets anders dat ons dierbaar is. Maar hoe rouwen we eigenlijk? En wat betekent het om te leren leven met de dood? In deze podcast reeks deelt Ellen van Son, bevlogen directeur van de Vereniging leven met dood, haar visie op rouw en de impact daarvan op ons als individu en op de maatschappij. Ze bespreekt thema’s als de verschillende fases van rouw (die door elkaar lopen), hoe je omgaat met intense emoties, wat het gevolg is van dat we rouw en verlies naar de rand van onze maatschappij hebben geduwd, tips en handvaten voor rouwenden en de kracht van lotgenotengroepen.
Deze podcast is voor iedereen die meer wil weten over rouw. Of je nu zelf rouwt, een dierbare die rouwt wil helpen, of gewoon meer wil begrijpen over dit belangrijke onderdeel van het leven.''
* Na de rouwstoet; ''Nona Van Braeckel is 16 wanneer ze haar papa verliest. Na de rouwstoet gaat iedereen verder, maar voor Nona staat het leven even stil. In een openhartige podcast praat ze met lotgenoten. Hoe geef je rouw en verdriet een plaats in je leven? Na de uitvaart maar vooral in de jaren daarna. Na de rouwstoet gaat over hoe verlies heel aanwezig blijft en deel van je wordt, maar ook over hoe je uiteindelijk toch weer leert genieten van het leven.''
Ook op Spotify.
* De wereld van Sophie met Sophie Lemaire op VRT over Rouw: ''Rouwen om een overleden dierbare is een heel individueel proces. Maar misschien zijn er toch dingen die we kunnen leren van mensen die het doormaakten? Enkele lessen in rouw dus, vandaag, van programmamaker Jeroen Meus, auteurs Lara Taveirne en Goedele Sannen, en onderneemster en keynote spreker Julie Brown, vrouw van wijlen Dixie Dansercour.'' Ook op spofify.
Artikels van Jeff Foster:
* On Grief, Loss, Death and Awakening from Dreams
''Grief is the loss of your dream of a future that wasn’t going to happen anyway.” - Adyashanti
* Grief’s Hidden Secrets ''The answer to the mystery of existence is the love you shared sometimes so imperfectly, and when the loss wakes you to the deeper beauty of it, to the sanctity of it, you can’t get off your knees for a long time, you’re driven to your knees not by the weight of the loss but by gratitude for what preceded the loss…” – Dean Koontz
Rouwen bij dieren:
* Afscheid bij runderen in beeld; Bij een overleden Gallowayrund in de Gelderse Poort werd een wildcamera geplaatst. Wekenlang kwam de kudde terug. Er werden meer dan driehonderd sociale interacties bij het kadaver waargenomen. 'Rouwen' runderen? Dat is de vraag. In elk geval pleit het waargenomen gedrag voor het vaker laten liggen van overleden grote grazers.
En:
* De troostende treurwilg; Nicole Knoppert onderzoekt hoe natuur een bron van troost en zingeving kan zijn op natuurbegraafplaatsen.
* Een E-book van Anne-Claire over autisme en rouw na een overlijden;
''Anne-Claire neemt ons in een openhartig, persoonlijk en kwetsbaar verhaal mee in hoe ze het overlijden van haar moeder ervaart. Ze schrijft over hoe zij haar rouw beleeft, in combinatie met haar autisme, en vertelt tevens over de (praktische) handvatten die haar helpen.
"Doordat ik autistisch ben verwerk ik informatie anders en is het voor de hand liggend dat ik ook in mijn rouw soms andere dingen nodig heb dan de gemiddelde mens. Daarom wil ik hier mijn ervaringen delen, in de hoop dat het andere mensen met autisme kan helpen een voor hun passende manier te vinden om te rouwen om de dood van een dierbare. Natuurlijk is iedereen met autisme anders en zal niet alles wat voor mij werkt ook voor een ander werken maar misschien kan wat ik hier schrijf tot helpende inzichten of ideeën leiden."
* Verhalen van Toon Tellegen over verdriet, rouw, missen, doodgaan, transformatie en meer.