Over Sam en Gerben.
Zoals vele mensen heb ik in mijn leven mensen verloren van wie ik hield - ouders, vrienden, partners. Het grote verschil in het rouwproces voor mij persoonlijk was de staat van de relatie vóór het overlijden en de mate waarin ik, in combinatie met de persoon die stervende was, me erop kon voorbereiden.
Hoe meer je van iemand houdt, hoe moeilijker het natuurlijk is om te rouwen, maar het verdriet van het verlies van een vriend door zelfmoord zit me tot op de dag van vandaag dwars en kan me op sommige momenten verrassen. Terwijl het verdriet van het verlies van mijn moeder, bijvoorbeeld, een veel vertrouwdere plek heeft in mij. Toen ik me dit realiseerde, ontstond het begin van het idee voor Pogingen tot Afscheid.
Als we rituelen gebruiken om ons te helpen met verdriet na de dood, zouden we ze ook vóór de dood moeten gebruiken. Het probleem was dat er niet veel zijn - we hebben weinig gemeenschappelijke taal of culturele referentie voor rituelen vóór de dood . Pogingen tot Afscheid is het begin van dat gesprek.
Ik denk dat de meesten van ons wel eens de angst hebben gevoeld dat we niet weten wat we moeten zeggen of vragen als we geconfronteerd worden met een dierbare die binnenkort zal sterven. Of het gevoel hebben dat we nooit iets begrepen hebben van een ouder die al overleden is, en het nu niet meer kunnen vragen.
In mijn eigen ervaring met mijn partner die een late miskraam kreeg, werd ik soms overspoeld door golven van onuitspreekbare woede die ik een plek moest geven zonder de mensen om me heen te schaden.
We gebruiken rituelen om verandering te markeren, emoties een plek te geven en ruimte te creëren voor moeilijke gesprekken. Ze zijn een perfect hulpmiddel voor deze ervaring van de wetenschap dat de dood nadert, die alleen maar gewoner wordt naarmate de geneeskunde voortschrijdt en euthanasie deel gaat uitmaken van onze samenleving.
Tijdens het maken van Pogingen Tot Afscheid zijn we ongelooflijk geraakt door degenen die hun verhaal met ons hebben gedeeld.
In het begin was ik bijvoorbeeld doodsbang om te praten met mensen die op weg waren naar euthanasie. Door hun pijn wilde ik me afwenden en niet luisteren.
Het wordt makkelijker door te oefenen en door de persoon voor je te accepteren. Deze persoon gaat dood, die persoon wil dood en dat is oké. Ik ben nu niet meer zo bang voor de dood en verdriet. Het zal altijd pijn doen, zoals het hoort, maar door dit werk te doen heb ik gezien dat het niet zo verwarrend en eng hoeft te zijn. Het maken en opvoeren van de show heeft me ten goede veranderd.
~ Sam Morris ~
